Từng bước để trở thành một lập trình viên giỏi (Phần 2- Cuối)
Tiếp Phần 1, Ad giới thiệu tiếp đến các bạn những bước tiếp theo trong hành trình trở thành một lập trình viên giỏi. Hi vọng những kinh nghiệm được chia sẻ tại đây sẽ giúp ích được bạn. Chúc bạn thành công!
Bước 6: Học những bài thực hành tốt nhất về cấu trúc (structural)
Bây giờ là lúc để bạn bắt đầu nâng cao chất lượng trong việc viết code. Đừng lo lắng quá nhiều về vấn đề thiết kế phần mềm tại thời điểm này. Bạn cần học làm thế nào để viết những đoạn “code sạch” (clean code) mà dễ dàng để hiểu và bảo trì. Để làm được điều này, bạn sẽ cần phải đọc rất nhiều và xem nhiều ví dụ về một số đoạn code tốt (good code).
Hãy bổ sung vào giá sách của bạn với những cuốn sách sau đây:
- Code Complete
- Clean Code
- Refactoring
- Working Effectively With Legacy Code
- Programming Pearls– (làm hết các bài tập)
Các cuốn sách về cấu trúc ngôn ngữ xác định như:
Tại thời điểm này bạn thực sự muốn tập trung việc học của mình vào xử lý cấu trúc để viết ra những đoạn code hay và làm việc trên nhiều hệ thống đang tồn tại. Bạn sẽ cố gắng để dễ dàng thực thi một thuật toán trong ngôn ngữ lập trình của bạn đã chọn và làm nó theo cách dễ dàng để đọc và hiểu nhất.
Bước 7: Học một ngôn ngữ lập trình thứ hai
Tại thời điểm này bạn nên phát triển khả năng bằng cách học một ngôn ngữ lập trình thứ hai thực sự tốt. Bạn nên chọn một ngôn ngữ lập trình mà khác hẳn ngôn ngữ mà bạn đã biết.
Điều này có vẻ như là hơi kỳ quặc, nhưng hãy để tôi giải thích lý do tại sao việc này là rất quan trọng. Khi bạn biết một ngôn ngữ lập trình thật giỏi, thì bạn chỉ hiểu các khái niệm của phát triển phần mềm trong ngôn ngữ lập trình đó, mà việc phát triển phầm mềm thì lại vượt quá một ngôn ngữ hoặc công nghệ riêng rẽ nào. Nếu bạn dành thời gian trong một môi trường hoặc ngôn ngữ lập trình mới, thì bạn sẽ bắt đầu nhìn thấy mọi thứ theo một cách mới. Bạn sẽ bắt đầu để học một cách thực tiễn hơn là theo cách bắt chước.
Là một lập trình viên mới, bạn thường rất thích làm mọi thứ theo một cách đặc biệt nào đó mà không cần biết lý do tại sao bạn lại đang làm chúng theo cách đó. Một khi bạn đã học một ngôn ngữ lập trình thứ hai và nắm vững công nghệ, thì bạn sẽ bắt đầu tìm hiểu xem về lý do tại sao. Tin tôi đi, bạn sẽ phát triển nếu bạn thực hiện điều này. Đặc biệt là nếu bạn chọn lấy một ngôn ngữ lập trình mà bạn ghét.
Chắc chắn rằng bạn xây dựng một thứ gì đó cùng với ngôn ngữ mới này. Không cần phải hoành tráng, nhưng một cái gì đó đủ phức tạp để bắt bạn phải suy nghĩ động não thật nhiều và có thể thậm chí phải đập đầu vào tường – nhè nhẹ.
Bước 8: Xây dựng một cái gì đó có giá trị
Tốt rồi, bây giờ tiến đến việc kiểm tra thực sự để chứng tỏ khả năng phát triển phần mềm của bạn. Liệu bạn có thể thực sự xây dựng một cái gì đó quan trọng cho chính mình?
Nếu bạn tiếp tục tiến lên và tự tin để nhận một công việc xây dựng một cái gì đó, và có lẽ thậm chí thiết kế một cái gì đó cho một ông chủ của mình, bạn biết là bạn có thể làm nó. Không có cách nào tốt hơn để biết nó hơn là bắt tay vào làm nó.
Chọn một dự án mà sẽ sử dụng được toàn bộ các kỹ năng của bạn. Chắc chắn rằng bạn kết hợp cả cơ sở dữ liệu, framework và mọi thứ khác mà bạn cần để xây dựng một ứng dụng hoàn chỉnh. Dự án này nên là một cái gì đó mà sẽ chiếm của bạn nhiều hơn một tuần làm việc và yêu cầu một số suy nghĩ nghiêm túc và thiết kế. Thử làm một cái gì đó mà bạn có thể kiếm được tiền từ nó để bạn có một vài động lực làm việc.
Nên chắc chắn rằng bạn không phát triển nó ra quá lớn. Bạn vẫn không muốn mang quá nhiều tham vọng vào đây. Chọn một dự án mà sẽ thách thức bạn, nhưng không phải là một dự án mà bạn sẽ chẳng bao giờ hoàn thành được. Đây là một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của bạn. Nếu bạn có sự cam kết để theo và hoàn thành dự án này, thì bạn sẽ đi được rất xa, còn nếu bạn không thể… vâng, thì tôi không thể nói trước được điều gì.
Bước 9: Kiếm một công việc tạo một hệ thống mới
Ok, bây giờ là lúc để bạn lại tiếp tục đi tìm công việc tiếp theo. Bởi vào thời điểm này, bạn đã đạt được lợi ích lớn nhất từ công việc hiện tại – đặc biệt là nếu nó vẫn chỉ là công việc bảo trì.
Đây là thời điểm để tìm kiếm một công việc mà sẽ thách thức bạn – nhưng đừng quá nhiều. Bạn vẫn sẽ phải học rất nhiều, vì vậy bạn không muốn nhận một công việc mà quá phức tạp so với bạn. Lý tưởng là bạn nên tìm một công việc nơi mà bạn sẽ có cơ hội để làm việc trong một nhóm đang xây dựng một sản phẩm gì đó mới mẻ.
Có thể bạn không phải là người kiến trúc ra hệ thống đó, nhưng việc tham gia tạo ra một ứng dụng sẽ giúp bạn mở rộng các kỹ năng của mình và thách thức bạn trong nhiều cách khác nhau hơn là chỉ ngồi bảo trì một hệ thống phần mềm đang tồn tại.
Bạn đã có một sự tự tin trong việc tạo ra một hệ thống mới rồi, bạn vừa kết thúc việc tạo ra một hệ thống quan trọng cho riêng mình, vì vậy bạn có thể bước vào buổi phỏng vấn mà không cảm thấy quá hồi hộp và cùng với niềm tin rằng bạn có thể làm được công việc đó. Sự tự tin này sẽ giúp bạn có thể nhận được bất cứ công việc nào mà bạn ứng tuyển vào.
Hãy chắc chắn rằng bạn khiến cho nhà tuyển dụng được tập trung. Hãy nêu bật lên tập các kỹ năng xác định mà bạn đã đạt được. Đừng cố gây ấn tượng với bất kỳ ai bằng một danh sách dài dằng dặc của những kỹ năng chả liên quan gì. Tập trung vào những kỹ năng quan trọng nhất và tìm kiếm những công việc mà phù hợp chính xác với chúng – hoặc ít ra thì cũng phù hợp nhất có thể.
Bước 10: Học những bài thực hành tốt nhất về thiết kế phần mềm
Bây giờ là thời điểm để bạn đi từ một junior (ít kinh nghiệm) thành một senior developer (lập trình viên lão luyện). Các junior developer thường bảo trì các hệ thống, còn senior developer thì thiết kế và xây dựng các hệ thống của họ. (Thường là vậy, dĩ nhiên là cũng có một số senior developer chuyên đi bảo trì các hệ thống.)
Bạn đã sẵn sàng để xây dựng các hệ thống ngay lúc này, nhưng bây giờ bạn cần phải học cách làm thế nào để thiết kế ra chúng.
Bạn nên tập trung vào việc nghiên cứu vào các bài thực hành thiết kế tốt nhất và một số chủ đề nâng cao kiểu như:
- Design patterns
- Inversion of Control (IOC)
- Test Driven Development (TDD)
- Behavior Driven Development (BDD)
- Các phương pháp phát triển phần mềm như: Agile, SCRUM, v.v…
- Message buses và integration patterns
Danh sách này có thể sẽ còn dài ra rất nhiều – bạn sẽ chẳng bao giờ có thể kết thúc việc học và phát triển các kỹ năng của bạn trong lĩnh vực này. Chỉ nên chắc chắn rằng hãy bắt đầu cùng với những thứ quan trọng nhất trước tiên – điều này sẽ phụ thuộc vào cái mà bạn cảm thấy thú vị và nơi mà bạn muốn đến trong sự nghiệp của mình.
Mục tiêu của bạn ở đây là có khả năng không chỉ là xây dựng một hệ thống mà một ai đó đã thiết kế ra, mà nó phải hình thành dựa trên quan điểm của chính bạn về phần mềm nên được thiết kế ra làm sao và những dạng kiến trúc nào thì phù hợp cho những loại vấn đề này.
Bước 11: Tiếp tục học
Tại thời điểm này thì bạn đã làm ra sản phẩm phần mềm, nhưng bạn cần phải tiếp tục phát triển để trở thành một lập trình viên giỏi, thậm chí có thể trở nên “xuất sắc”. Luôn tâm niệm rằng bạn sẽ luôn có một cái gì đó để học thêm.
Phải mất bao lâu thì bạn mới có thể tới được điểm này? Tôi cũng không biết chắc. Nó có thể mất ít nhất một số năm, nhưng có thể phải đến 10 năm hoặc hơn – nó còn tùy thuộc vào việc bạn cống hiến nhiều như thế nào và những cơ hội nào xuất hiện với bạn nữa.
Có một con đường tắt khá tốt đó là cố gắng và luôn luôn bao quanh bạn bởi những lập trình viên giởi hơn bạn để có thể học hỏi từ họ.
Một số điều cần làm trong suốt quá trình thực hiện các bước trên
Có một số điều mà bạn nên làm trong suốt quá trình mà bạn đang làm theo 10 bước nói trên. Nó sẽ rất khó để liệt kê chúng trong mỗi bước, vì vậy tôi sẽ liệt kê chúng một cách tóm tắt ở đây:
Dạy – Toàn bộ thời gian trong quá trình bạn đang học các thứ nói trên, bạn cũng nên dạy chúng cho những người khác. Không quan trọng là liệu bạn là một người mới bắt đầu hay là một chuyên gia, bạn sẽ có một cái gì đó có giá trị để dạy, dạy người khác thì cũng là một cách tốt nhất để học. Ghi lại tài liệu tất cả quá trình và chuyến hành trình của bạn, và giúp đỡ những người khác trên suốt con đường mà bạn đi.
Tiếp thị bản thân bạn – Tôi nghĩ rằng đây là một điều rất quan trọng đến mức tôi đã xây dựng một khóa học hoàn chỉnh về ý tưởng này. Học cách làm thế nào để tiếp thị bản thân và tiếp tục làm nó trong suốt sự nghiệp của bạn. Nhận ra cách làm thế nào để có thể tạo ra thương hiệu cá nhân cho chính bạn, xây dựng một danh tiếng cho riêng mình trong ngành công nghiệp phần mềm và bạn sẽ chẳng bao giờ sợ thiếu việc làm cả. Bạn sẽ quyết định về tương lai của chính mình nếu bạn học được cách tiếp thị bản thân. Có rất nhiều công việc phải làm, nhưng nó cũng mang lại giá trị xứng đáng. Bạn đang đọc bài viết này từ chính nỗ lực của tôi cho mục đích đó.
Đọc – Đừng bao giờ ngừng học. Đừng bao giờ ngừng đọc. Luôn luôn làm việc theo cách của bạn thông qua những cuốn sách. Luôn luôn phát triển bản thân. Chuyến hành trình tìm kiếm tri thức của bạn sẽ chẳng bao giờ kết thúc, vì việc học là chuyện của cả đời. Bạn có thể sẽ không biết được tất cả. Nếu bạn tiếp tục học trong suốt sự nghiệp của mình, thì bạn sẽ luôn luôn vượt trội hơn so với những đồng nghiệp khác.
Làm – Với mỗi điểm dừng chân trên chuyến hành trình đó, đừng chỉ học mà hãy làm. Hãy đặt mọi thứ mà bạn học được vào hành động. Thiết lập một quỹ thời gian bên cạnh để luyện tập các kỹ năng của bạn và viết code và xây dựng một số thứ. Cũng giống như việc bạn có thể đọc tất cả các cuốn sách về hướng dẫn chơi golf mà bạn muốn, nhưng bạn sẽ chẳng bao giờ trở thành tay golf số 1 thế giới như Tiger Woods nếu bạn không vác gậy đi đánh golf thực sự.
